همجنسگرایی در پرندگان پدیده‌ای شگفت‌انگیز و پیچیده است که از دیرباز مورد توجه دانشمندان و علاقه‌مندان به طبیعت بوده است. این رفتار در بیش از 130 گونه پرنده از 40 خانواده مشاهده شده است و اشکال مختلفی از جمله جفت‌گیری، نمایش‌های جنسی، و مراقبت از جوجه‌ها را شامل می‌شود.
بر اساس کتاب «سرزندگی زیستی: همجنسگرایی در حیوانات و تنوع طبیعی» اثر «بروس بیجمیل» Bruce Bagemihl در سال ۱۹۹۹، شواهد مستندی برای رفتارهای همجنس‌گرایانه در پرندگان، از جمله رفتارهای جنسی، خواستگاری، محبت، تشکیل زوج و والدگری، وجود دارد. به گفته بیجمیل، رفتارهای جنسی حیوانات حتی در گونه‌های مشابه، اشکال بسیار متفاوتی دارد و انگیزه‌ها و پیامدهای این رفتارها هنوز به طور کامل شناخته نشده‌اند.
دلایل رفتار همجنس‌گرایانه در پرندگان :
علل همجنسگرایی در پرندگان متنوع است و می‌تواند شامل پیوندهای اجتماعی، رقابت برای جفت‌یابی و تمایلات ژنتیکی باشد. تحقیقات اخیر نشان داده که نرها در گونه‌های چندهمسری (نرهایی که با چندین ماده جفت‌گیری می‌کنند) نسبت به گونه‌های تک‌همسری، میزان بالاتری از همجنسگرایی را نشان می‌دهند. همچنین، ماده‌های گونه‌های تک‌همسری نسبت به ماده‌های گونه‌های چندهمسری، بیشتر رفتار همجنس‌گرایانه از خود بروز می‌دهند. در هر دو مورد، نرها در گونه‌های چندهمسری و ماده‌ها در گونه‌های تک‌همسری، نقش کمتری در مراقبت از بچه‌ها دارند.
شیوع همجنسگرایی در پرندگانی با جوجه‌های زودرس (precocial) که می‌توانند به سرعت بعد از تولد از لانه خارج شوند، نسبت به پرندگانی با جوجه‌های نیازمند به مراقبت (altricial) که برای مدت طولانی به والدین وابسته‌اند، بیشتر است. دلیل این ارتباط بین شیوه مراقبت از جوجه و همجنسگرایی با ساختار اجتماعی گونه‌ها مرتبط است، اما علت دقیق آن هنوز به طور کامل مشخص نشده است.
علل دقیق رفتار همجنس گرایانه در پرندگان هنوز به طور کامل شناخته شده نیست. با این حال، دانشمندان معتقدند که عوامل متعددی در این امر دخیل هستند، از جمله:
1.مکانیسم اثر فلزات سمی در پرندگان:
فلزات سمی در محیط زیست نه تنها سلامت انسان را به خطر می‌اندازند، بلکه به قلمرو حیوانات، به ویژه پرندگان، نیز نفوذ می‌کنند و پیامدهای ناگواری به بار می‌آورند. این سموم مخرب، تعادل هورمونی و رفتارهای طبیعی این موجودات ظریف را مختل می‌کنند و باعث بروز رفتارهای غیرطبیعی مانند: همجنسگرایی می شود.
فلزات سمی از طریق مسیرهای مختلفی وارد بدن پرندگان می‌شوند. یکی از رایج‌ترین راه‌ها، بلعیدن طعمه‌های آلوده است. حشرات، گیاهان و آب، می‌توانند حامل این سموم باشند و با مصرف آنها توسط پرندگان، فلزات سمی به بدنشان راه می‌یابند. پس از ورود به بدن، فلزات سمی در دستگاه گوارش پرندگان جذب می‌شوند. این سموم می‌توانند به سرعت در جریان خون پخش شده و به تمام اندام‌ها، از جمله غدد جنسی، برسند. یکی از فلزات سمی که با نفوذ به دستگاه تناسلی پرندگان؛ تعادل هورمون های جنسی آن را مختل می کند جیوه است.
-
حمله به غدد جنسی: اختلال در هورمون‌ها
غدد جنسی، مقر فرماندهی تولید مثل در پرندگان، هدف اصلی فلزات سمی هستند. این سموم با نفوذ به این غدد، می‌توانند تعادل هورمون‌های جنسی را مختل کنند. کاهش سطح تستوسترون در نرها و استرادیول در ماده‌ها، پیامدهای ناگواری به دنبال دارد. میل جنسی، باروری و رفتارهای تولید مثلی، تحت تاثیر این اختلالات هورمونی قرار می‌گیرند و منجر به بروز همجنسگرایی می شود.
-
تغییر رفتار: از آواز تا لانه‌سازی
اختلالات هورمونی ناشی از فلزات سمی، نه تنها بر تولید مثل، بلکه بر سایر رفتارهای پرندگان نیز اثر می‌گذارند. آواز نرها، لانه‌سازی، مراقبت از جوجه‌ها و مهاجرت، همگی می‌توانند تحت تاثیر این سموم مخرب قرار بگیرند.
-
عواقب وخیم: از ناباروری تا انقراض
اختلالات هورمونی و رفتاری ناشی از فلزات سمی، پیامدهای ناگواری برای پرندگان به همراه دارند. کاهش زادآوری، افزایش مرگ و میر جوجه‌ها و ناباروری، از جمله این پیامدها هستند. در نهایت، این عوامل می‌توانند منجر به کاهش جمعیت و حتی انقراض گونه‌های پرندگان شوند.
2مکانیسم‌های احتمالی:
-
نقش هورمون‌ها:
ژن‌ها می‌توانند بر سطح هورمون‌ها در دوران جنینی و پس از تولد تأثیر بگذارند. این تغییرات هورمونی می‌توانند بر تمایل به رفتار جنسی در آینده فرد تأثیر بگذارند. -
ساختار مغز:
ژن‌ها می‌توانند بر ساختار و عملکرد مغز تأثیر بگذارند. این امر می‌تواند بر نحوه پردازش اطلاعات مربوط به گرایش جنسی و رفتار جنسی فرد تأثیر بگذارد. -
انتخاب طبیعی:
برخی از دانشمندان معتقدند که ژن‌های مرتبط با تمایل به رفتار همجنس‌گرایانه می‌توانند در برخی از شرایط، مزایایی برای بقای فرد یا گروه داشته باشند. این امر می‌تواند منجر به حفظ و انتقال این ژن‌ها به نسل‌های آینده شود.
3.عوامل اجتماعی:
-
یادگیری اجتماعی:
جوجه‌ها ممکن است از رفتار بزرگترهای خود، از جمله رفتار همجنس‌گرایانه، تقلید کنند. -
ساختار گروه:
در برخی از گونه‌ها، ساختار گروهی ممکن است رفتار همجنس‌گرایانه را تسهیل کند. به عنوان مثال، در گونه‌هایی که نرها با هم در گروه‌های بزرگ زندگی می‌کنند، ممکن است احتمال جفت‌گیری آنها با یکدیگر بیشتر باشد
اشکال مختلف رفتار همجنس‌گرایانه در پرندگان
رفتار همجنس‌گرایانه در پرندگان اشکال مختلفی دارد، از جمله:
- جفت‌گیری: در برخی از گونه‌ها، نرها با یکدیگر جفت‌گیری می‌کنند و حتی ممکن است لانه بسازند و تخم بگذارند. با این حال، این تخم‌ها معمولاً بارور نمی‌شوند.
- نمایش‌های جنسی: نرها ممکن است در مقابل یکدیگر نمایش‌های جنسی اجرا کنند، مانند رقص، آواز خواندن، یا پرهای خود را به رخ کشیدن. این نمایش‌ها می‌توانند برای جلب توجه جفت یا برای اعلام قلمرو باشند.
- مراقبت از جوجه‌ها: در برخی موارد، نرهای همجنس‌گرایانه به طور مشترک از جوجه‌ها مراقبت می‌کنند. این امر می‌تواند به افزایش شانس زنده ماندن جوجه‌ها کمک کند.
تاثیرات رفتار همجنس‌گرایانه بر جمعیت پرندگان
تاثیر رفتار همجنس‌گرایانه بر جمعیت پرندگان به طور کامل مشخص نیست. برخی از مطالعات نشان داده‌اند که این رفتار می‌تواند منجر به کاهش تولید مثل شود، در حالی که مطالعات دیگر نشان داده‌اند که هیچ تاثیری بر جمعیت ندارد.
سخن پایانی:
مطالعه رفتار همجنس گرایانه در پرندگان می‌تواند به ما در درک بهتر رفتارحیوانات، تکامل، و تنوع زیستی کمک کند. و همچنین با درک این مکانیسم ها وآگاهی از راهکارهای مقابله با آنها، می‌توانیم گامی در جهت حفظ پرندگان و تعادل اکوسیستم‌ها برداریم. حفاظت ازاین موجودات ظریف، نه تنها وظیفه‌ای اخلاقی، بلکه ضرورتی برای حفظ سلامت کره زمین ونسل‌های آینده است.